Winter semester
Subject: Art and History: Representations of History in 20th and 21st Century Art I
Summary: What stories do artworks tell? The work of art, the museum, the monument, the exhibition, and the artist are all historically defined concepts. Whose story do they present? How do artists address historical events, the “silences” of history, and the “sensitive”, contested, and traumatic historical past in their work? How does contemporary art engage with memory, the archive, oral history, and historical research? Why do contemporary artists often assume the role of amateur historians, aiming to create alternative narratives of the past? In this seminar, we will analyze the ways in which historical events and narratives are represented, interpreted, and challenged in 20th and 21st century art. We will also consider how artistic representations of history and memory shape our understanding of the past. Examining a wide range of artworks, from painting and sculpture to digital media and performance, we will explore the shifts from conventional history painting to the so-called “historiographic turn” in contemporary art.
Selected bibliography
Αδαμοπούλου, Αρετή, Τέχνη και ψυχροπολεμική διπλωματία. Διεθνείς εικαστικές εκθέσεις στην Αθήνα (1950-1967), University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2019.
Αλεξάκη, Ευγενία, «Καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, προφορικές ιστορίες και ιστορικά τεκμήρια: διασυνδέσεις σε εκθεσιακά-μνημονικά περιβάλλοντα για το δύσκολο παρελθόν», στο Ν. Αποστολόπουλος, Γ. Κόκκινος, Ζ. Παπανδρέου (επιμ.), Το MOG ως αντικείμενο μελέτης: Ιστοριογραφία, Τραυματική Μνήμη, Δημόσια Ιστορία, Ιστορική Εκπαίδευση, Βερολίνο, Freie Universität Berlin-Refubium, 2023, έντυπη & ψηφιακή έκδοση, doi: http://dx.doi.org/10.17169/refubium-39694, σσ. 157-173.
Altshuler, Bruce, Salon to Biennial. Exhibitions that Made Art History, v. I, Phaidon Press Limited, London/New York 2008.
Altshuler, Bruce, Biennials and Beyond. Exhibitions that Made Art History, v. II, Phaidon Press Limited, London/New York 2013.
Bennett, Jill, Empathic Vision: Affect, Trauma and Contemporary Art, Stanford, University Press, Stanford 2005.
Bleichmar, Daniela/Schwartz R. Vanessa, “Visual History: The Past in Pictures”, Representations, 145 (1), 2019, σσ. 1-31, doi: https://doi.org/10.1525/rep.2019.145.1.1.
Bourke, Joanna (επιμ.), War and Art: A Visual History of Modern Conflict, Reaction Books, London 2017.
Burke, Peter, Αυτοψία. Οι χρήσεις των εικόνων ως ιστορικών μαρτυριών, μτφρ. Ανδρέας Π. Ανδρέου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2003.
Chametzky, Peter, Objects as History in Twentieth-century German Art: Beckmann to Beuys, University of California Press, Berkley/London 2010.
Δασκαλοθανάσης, Νίκος, Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19ο στον 21o αιώνα, Άγρα, Αθήνα 2004.
Desai, Dipti/Hamlin, Jessica/Mattson, Rachel, History as Art, Art as History. Contemporary Art and Social Studies Education, Routledge, New York 2010.
Didi-Huberman, Georges, The Eye of History: When Images Take Positions, MIT Press. Cambridge MA 2018.
Enwezor, Okwui, Archive Fever: Uses of the Document in Contemporary Art, International Center of Photography/Steidl Publishers, New York/Göttingen 2008.
Farr, Ian (επιμ.), Memory. Documents of Contemporary Art, Whitechapel Gallery/MIT Press, London/Cambridge MA 2012.
Gibbons, Joan, Contemporary Art and Memory. Images of Recollection and Remembrance, I.B. Tauris, London/New York 2007.
Godfrey Mark, “The Artist as Historian”, October, 120, 2007, σσ. 140-172.
Green, David/Seddon, Peter (επιμ.), History Painting Reassessed: The Representation of History in Contemporary Art, Manchester University Press, Manchester/New York 2000.
Kernbauer, Eva, Art, History, and Anachronic Interventions Since 1990, Routledge, London/New York 2021.
Κόκκινος, Γιώργος/Κιμουρτζής, Παναγιώτης/Καρασαρίνης, Μάρκος, Ιστορία & Δικαιοσύνη, Ασίνη, Αθήνα 2020.
Lehrer, Erica/Milton, Cynthia E./Patterson, Monica Eileen (επιμ.), Curating Difficult Knowledge. Violent Pasts in Public Places, Palgrave Macmillan Houndmills, Basingstoke Hampshire/New York 2011.
Roelstraete, Dieter, “The Way of the Shovel: On the Archeological Imaginary in Art”, e-flux journal, 4, 2009, διαθέσιμο στο http://worker01.e-flux.com/pdf/article_888851.pdf.
Roelstraete, Dieter, “After the Historiographic Turn: Current Findings”, e-flux journal, 6, 2009, διαθέσιμο στο http://worker01.e-flux.com/pdf/article_60.pdf.
Ruchel-Stockmans, Κatarzyna, Images Performing History: Photography and Representations of the Past in European Art after 1989, Leuven University Press, Leuven 2015.
Salber, Mark Phillips/Bear, Jordan (επιμ.), What Was History Painting and What Is It Now?, McGill-Queen's University Press, Montreal/Kingston/London/Chicago 2019.
Salber, Mark Phillips, “History Painting Redistanced: From Benjamin West to David Wilkie”, Modern Intellectual History, 11 (3), 2014, σσ. 611–29.
Stok, Frank van der/Gierstberg, Frits/Bool, Filip (επιμ.), Questioning History. Imagining the Past in Contemporary Art, NAi Publishers, Rotterdam 2008.
Τενεκεντζής, Αλέξανδρος, Τα Μνημεία για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εικονομαχίες στην Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου (1945-1975), Αθήνα, Ασίνη 2020.
Τσιάρα, Συραγώ, Η επιμέλεια του βλέμματος. Σύγχρονη τέχνη και επιμελητική πρακτική, Νήσος, Αθήνα 2021.
(in collaboration with Assistant Prof. G. Kouzas)
Winter semester
Subject: Methodology on paper for urban and folk arts in the modern city
Summary: Specific limited papers are assigned and prepared with topics directly relevant to the seminar. Τhe papers are presented and commented.
Selected bibliography
Αλβαλάτ, Α., Η Τέχνη και η Τεχνική του Λόγου (Για να γράφουμε και να μιλάμε καλά), απόδοση Μ. Σταφυλάς, Αθήνα 21981.
Appadurai, Α. (επιμ.), «Introduction: Commodities and the Politics of Value», The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective, Κέμπριτζ 1986, 3-63.
Baudrillard, J., The System of Objects, μτφρ. J. Benedict, Λονδίνο 21996.
Γιαλούρη, Ε., Υλικός πολιτισμός. Η ανθρωπολογία στη χώρα των πραγμάτων, Αθήνα 2012.
Εθνολογία (περιοδικό της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας).
Ζώρα, Π., «Συμβολική και σημειωτική προσέγγιση της Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης», Λαογραφία 36 (1990-92), 1-77.
Kopytoff, Ι., «The Cultural Biography of Things: Commoditization as Process», A. Appadurai (επιμ.), The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective, Κέμπριτζ 1986, 64-91.
Κορρέ-Ζωγράφου, Κ., Τα κεραμεικά του ελληνικού χώρου, Αθήνα 1995.
Κορρέ-Ζωγράφου, Κ. - Κούζας, Γ., Η έρευνα και διδασκαλία του υλικού πολιτισμού των νεότερων χρόνων στα ελληνικά πανεπιστήμια, Αθήνα 2010.
Κούζας, Γ., «Οι κύκλοι των χαμένων αντικειμένων. Απόρριψη - διαλογή - επανάχρηση - επανοικειοποίηση», Εθνολογία, 16 (2013-2016), 103-144.
Λαογραφία (περιοδική έκδοση της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας).
Κυριάκου Σ. Ν., Συγγραφική Τέχνη. Εκθέσεις - Επιστημονικαί Εργασίαι - Διατριβαί - Ομιλίαι - Δοκίμια. Η συνθετική εργασία κατά φάση: Κατανόηση του τίτλου του θέματος / Συγκέντρωση του υλικού / Ανάλυση - Ερμηνεία Ιδεών-Γεγονότων / Διάταξη της ύλης / Σύνθεση του θέματος / Επιμέλεια της ύλης - Η Παρουσίαση, Αθήνα 1973.
Λουκάτος, Δ. Σ., Εισαγωγή στην Ελληνική Λαογραφία, Αθήνα 1985.
Μερακλής, Μ. Γ., Ελληνική Λαογραφία : Κοινωνική Συγκρότηση - Ήθη και Έθιμα - Λαϊκή Τέχνη, Αθήνα 2011.
Οικονόμου, Α. Ι., Υλικός πολιτισμός: Θεωρία, μεθοδολογία, αξιοποίηση. Σύντομη επισκόπηση, Αθήνα 2014.
Παπαδόπουλος, Σ., «Υλικός Πολιτισμός», Εθνολογία, 3 (1993), 215-227.
Παυλόπουλος, Δ., Οδηγός Εκπόνησης Εργασίας. Από τη Θεωρία στην Εφαρμογή. Προπτυχιακή - Μεταπτυχιακή Εργασία / Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία / Διδακτορική Διατριβή. Συγγραφή - Παρουσίαση - Υποστήριξη, Αθήνα 2017 (με εκτεταμένη σχετική βιβλιογραφία).
Παυλόπουλος, Δ., Από τον Ιερό Λόχο στον Κωνσταντίνο ΙΒ’. Νεότερα Αθηναϊκά Γλυπτά, Αθήνα 2020.
Σπυριδάκης, Γ. Κ., Οδηγίαι προς συλλογήν λαογραφικής ύλης, Αθήνα 1962 [ανάτυπο από την Επετηρίδα του Λαογραφικού Αρχείου, 13 & 14 (1960-1961)].
Σταμέλος, Δ., Νεοελληνική Λαϊκή Τέχνη. Πηγές, προσανατολισμοί και κατακτήσεις από τον ΙΣΤ’ αιώνα ώς την εποχή μας, Αθήνα 31993.
Φλωράκης, Α., «Η εθνογραφική τεχνολογία. Όψεις θεωρίας και εφαρμογές», Εθνολογία, 6-7 (1998-99), 31-59.
Spring semester
Subject: Art and History: Representations of History in 20th and 21st Century Art IΙ
Summary: What stories do artworks tell? The work of art, the museum, the monument, the exhibition, and the artist are all historically defined concepts. Whose story do they present? How do artists address historical events, the “silences” of history, and the “sensitive”, contested, and traumatic historical past in their work? How does contemporary art engage with memory, the archive, oral history, and historical research? Why do contemporary artists often assume the role of amateur historians, aiming to create alternative narratives of the past? In this seminar, we will analyze the ways in which historical events and narratives are represented, interpreted, and challenged in 20th and 21st century art. We will also consider how artistic representations of history and memory shape our understanding of the past. Examining a wide range of artworks, from painting and sculpture to digital media and performance, we will explore the shifts from conventional history painting to the so-called “historiographic turn” in contemporary art.
Selected bibliography
Αδαμοπούλου, Αρετή, Τέχνη και ψυχροπολεμική διπλωματία. Διεθνείς εικαστικές εκθέσεις στην Αθήνα (1950-1967), University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2019.
Αλεξάκη, Ευγενία, «Καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, προφορικές ιστορίες και ιστορικά τεκμήρια: διασυνδέσεις σε εκθεσιακά-μνημονικά περιβάλλοντα για το δύσκολο παρελθόν», στο Ν. Αποστολόπουλος, Γ. Κόκκινος, Ζ. Παπανδρέου (επιμ.), Το MOG ως αντικείμενο μελέτης: Ιστοριογραφία, Τραυματική Μνήμη, Δημόσια Ιστορία, Ιστορική Εκπαίδευση, Βερολίνο, Freie Universität Berlin-Refubium, 2023, έντυπη & ψηφιακή έκδοση, doi: http://dx.doi.org/10.17169/refubium-39694, σσ. 157-173.
Altshuler, Bruce, Salon to Biennial. Exhibitions that Made Art History, v. I, Phaidon Press Limited, London/New York 2008.
Altshuler, Bruce, Biennials and Beyond. Exhibitions that Made Art History, v. II, Phaidon Press Limited, London/New York 2013.
Bennett, Jill, Empathic Vision: Affect, Trauma and Contemporary Art, Stanford, University Press, Stanford 2005.
Bleichmar, Daniela/Schwartz R. Vanessa, “Visual History: The Past in Pictures”, Representations, 145 (1), 2019, σσ. 1-31, doi: https://doi.org/10.1525/rep.2019.145.1.1.
Bourke, Joanna (επιμ.), War and Art: A Visual History of Modern Conflict, Reaction Books, London 2017.
Burke, Peter, Αυτοψία. Οι χρήσεις των εικόνων ως ιστορικών μαρτυριών, μτφρ. Ανδρέας Π. Ανδρέου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2003.
Chametzky, Peter, Objects as History in Twentieth-century German Art: Beckmann to Beuys, University of California Press, Berkley/London 2010.
Δασκαλοθανάσης, Νίκος, Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19ο στον 21o αιώνα, Άγρα, Αθήνα 2004.
Desai, Dipti/Hamlin, Jessica/Mattson, Rachel, History as Art, Art as History. Contemporary Art and Social Studies Education, Routledge, New York 2010.
Didi-Huberman, Georges, The Eye of History: When Images Take Positions, MIT Press. Cambridge MA 2018.
Enwezor, Okwui, Archive Fever: Uses of the Document in Contemporary Art, International Center of Photography/Steidl Publishers, New York/Göttingen 2008.
Farr, Ian (επιμ.), Memory. Documents of Contemporary Art, Whitechapel Gallery/MIT Press, London/Cambridge MA 2012.
Gibbons, Joan, Contemporary Art and Memory. Images of Recollection and Remembrance, I.B. Tauris, London/New York 2007.
Godfrey Mark, “The Artist as Historian”, October, 120, 2007, σσ. 140-172.
Green, David/Seddon, Peter (επιμ.), History Painting Reassessed: The Representation of History in Contemporary Art, Manchester University Press, Manchester/New York 2000.
Kernbauer, Eva, Art, History, and Anachronic Interventions Since 1990, Routledge, London/New York 2021.
Κόκκινος, Γιώργος/Κιμουρτζής, Παναγιώτης/Καρασαρίνης, Μάρκος, Ιστορία & Δικαιοσύνη, Ασίνη, Αθήνα 2020.
Lehrer, Erica/Milton, Cynthia E./Patterson, Monica Eileen (επιμ.), Curating Difficult Knowledge. Violent Pasts in Public Places, Palgrave Macmillan Houndmills, Basingstoke Hampshire/New York 2011.
Roelstraete, Dieter, “The Way of the Shovel: On the Archeological Imaginary in Art”, e-flux journal, 4, 2009, διαθέσιμο στο http://worker01.e-flux.com/pdf/article_888851.pdf.
Roelstraete, Dieter, “After the Historiographic Turn: Current Findings”, e-flux journal, 6, 2009, διαθέσιμο στο http://worker01.e-flux.com/pdf/article_60.pdf.
Ruchel-Stockmans, Κatarzyna, Images Performing History: Photography and Representations of the Past in European Art after 1989, Leuven University Press, Leuven 2015.
Salber, Mark Phillips/Bear, Jordan (επιμ.), What Was History Painting and What Is It Now?, McGill-Queen's University Press, Montreal/Kingston/London/Chicago 2019.
Salber, Mark Phillips, “History Painting Redistanced: From Benjamin West to David Wilkie”, Modern Intellectual History, 11 (3), 2014, σσ. 611–29.
Stok, Frank van der/Gierstberg, Frits/Bool, Filip (επιμ.), Questioning History. Imagining the Past in Contemporary Art, NAi Publishers, Rotterdam 2008.
Τενεκεντζής, Αλέξανδρος, Τα Μνημεία για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εικονομαχίες στην Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου (1945-1975), Αθήνα, Ασίνη 2020.
Τσιάρα, Συραγώ, Η επιμέλεια του βλέμματος. Σύγχρονη τέχνη και επιμελητική πρακτική, Νήσος, Αθήνα 2021.
Spring semester
Subject: Milan and the world of Leonardo da Vinci
Summary: Leonardo da Vinci (1452-1519) decided to settle in Milan, a city famous for being a center for weapon production. The seminar will examine the cultural environment in the court of Ludovico Sforza (1452-1508), Leonardo's artistic production during the first and second periods of his stay in the city (1482-99 and 1508-13) as well as the political developments that took place at the end of the 15th century and the impact of the French invasions that ended a period of stability and peace in the Italian peninsula. The important commissions he received and his relation with prominent patrons are furthermore analyzed.
Selected bibliography
Bambach Carmen, Leonardo da Vinci Rediscovered, 4 τόμοι, New Haven / Λονδίνο 2019.
Delieuvin Vincent – Frank Louis (επιμ.), Léonard de Vinci, κατ. Έκθεσης (Musée du Louvre), Παρίσι 2019.
Farago Claire J., Leonardo da Vinci's Paragone. A Critical Interpretation with a New Edition of the Text in the Codex Urbinas, Leiden 1992.
Kemp Martin, Leonardo da Vinci. The Marvellous Works of Nature and Man, Cambridge (MA) 1981.
Marani Pietro C., Leonardo da Vinci. The Complete Paintings, Νέα Υόρκη 2001.
Radke Gary M. (επιμ.), Leonardo da Vinci and the Art of Sculpture, New Haven 2009.
Rosenberg Charles M., The Court Cities of Northern Italy. Milan, Parma, Piacenza, Mantua, Ferrara, Bologna, Urbino, Pesaro, and Rimini, Cambridge; Νέα Υόρκη 2010.
Rubin Patricia, ''Understanding Renaissance Portraiture'', στο Christiansen Keith – Weppelmann Stefan (επιμ.), The Renaissance Portrait. From Donatello to Bellini, Νέα Υόρκη 2011, σ. 2-25.
Steinberg Leo, Leonardo's Incessant Last Supper, Νέα Υόρκη 2001.
Syson Luke – Keith Larry, Leonardo da Vinci. Painter at the Court of Milan, κατ. έκθεσης (National Gallery), Λονδίνο 2011.
